Hiszpania 1919, 1931 i 1933

1919

W pierwszą podróż do Hiszpanii Madame Curie udała się w 1919 roku w towarzystwie córki Ireny. Obie Panie Curie wzięły udział w I Krajowym Kongresie Medycyny w Madrycie, który odbył się w dniach 20–28 kwietnia. Obradom przewodniczył fizjolog José Gómez Ocaña.

Uroczysta inauguracja Kongresu w Madrycie; od lewej: Caledonio Catayud, Irena Curie, Maria Curie i król Hiszpanii Alfonso XIII, 1919, domena publiczna
Maria i Irena w gronie uczestników Kongresu. Szczególną uwagę zwraca biała suknia Madame Curie, która zazwyczaj nosiła się na czarno. „Mundo Grafico”, 23 IV 1919, [za:] http://hemerotecadigital.bne.es

 

Caledonio Catayud wręcza Madame Curie dyplom prezesa honorowego Hiszpańskiego Towarzystwa Elektrologii i Radiologii Medycznej, 25 kwietnia 1919, [za:] P.Puyalto de Pabloa, J.J. Sánchez Fernández, J.M.García Santos, Celedonio Calatayud Costa y el nacimiento de la especialidad, la Sociedad Espano la de Radiología Médica y la revista: el comienzo de un siglo de Radiología espanola, „Radiología”, 2012; 54 (6), s. 539–548.

Maria i Irena Curie zwiedzają Instytut Radowy, zarządzany przez doktora Caledonio Catayud, 1919, domena publiczna

 

W trakcie wystąpienia Marii Skłodowskiej-Curie Irena pełniła funkcję asystentki — jak niegdyś Maria w trakcie wykładu noblowskiego Piotra Curie w Sztokholmie w 1905 roku — ustawiała urządzenia i przeprowadzała eksperymenty ilustrujące wykład.

Zdjęcie wykonane po wykładzie Madame Curie, „Mundo Grafico”, 23 IV 1919,
[za:] http://hemerotecadigital.bne.es

1931

 

Madame Curie powróciła do Hiszpanii w kwietniu 1931 roku na zaproszenie rządu nowo powstałej Republiki, towarzyszyła jej młodsza córka, Ewa. W drodze koleją towarzyszył im hiszpański fizyk Blas Cabrera – rektor Uniwersytetu w Madrycie. Maria relacjonowała w liście do Ireny z 22 kwietnia 1931 roku:

Bawiło nas towarzystwo Pana Cabrery. […] Przyjechałyśmy do Madrytu i zostałyśmy przyjęte na przez dworcu przez grupę miłych osób ze wspaniałym bukietem czerwonych goździków. […] Jeśli chodzi o wykłady, to wedle łaski Bożej!

Maria Curie i córki. Listy… s. 340–341.

 

Madame Curie i Blas Cabrera, 1931, Domena publiczna

Panie Curie zostały zakwaterowane w Domu dla Panien (był to rodzaj akademika), gdzie trafiły na awarię ogrzewania. Ewa opisała to w liście do Ireny:

Zastanawiałam się, czy jesteśmy w państwowym więzieniu, domu protestanckiego pastora lub lepiance zesłańców na Syberii. Ale nie. Znajdujemy się u gościnnej Hiszpanki. Wydawałam okrzyki, łamałam meble, podpalałam dom i przelewałam krew, aby wreszcie włączono ogrzewanie.

Maria Curie i córki. Listy… s. 340–341.

 

Madame Curie na schodach Domu Panien niecierpliwie pozuje natrętnemu fotoreporterowi czasopisma „Ahora”. Prośbę o wywiad odrzuca, mówiąc, że ma w zwyczaju unikanie rozmów z prasą. Skoro konsekwentnie odmawiała dziennikarzom w USA, nie może w Hiszpanii postąpić inaczej, „Ahora” 23.IV.1931, [za:] http://hemerotecadigital.bne.es
Madame Curie w towarzystwie pani Cuevas de Vera pod Domem dla Panien, skąd udadzą się na zwiedzanie Madrytu, „Ahora” 23.IV.1931, [za:] http://hemerotecadigital.bne.es

Maria pisała do Ireny 24 kwietnia:

Dziś rano poszłyśmy do Eskurialu, który wywiera wrażenie. Jutro mamy bardzo wypełniony dzień: obiad w Ambasadzie Francji, zebranie ze studentkami, spotkanie naukowe, kolacja w poselstwie polskim. Sama widzisz, czy to w moim stylu jest takie marnotrawienie życia. W niedzielę udajemy się do Toledo, a w poniedziałek jedziemy do Granady.

Maria Curie i córki. Listy… s. 340–341.

W drodze powrotnej do Francji Maria i Ewa zatrzymały się na noc w Granadzie i 29 kwietnia rano odwiedziły Alhambrę. Mimo pragnienia Marii aby pozostać incognito, władze miejsce dowiedziały się o jej pobycie i zgotowały jej królewskie powitanie, które wprawiło Madame Curie w niemałe zakłopotanie.

„Zrobiono mi w Alhambrze zdjęcie dla prasy…” – pisała Maria w liście do córki Ireny.
Maria i Ewa w Alhambrze, 29 kwietnia 1931 roku.
Zob. https://www.surinenglish.com/lifestyle/marie-curies-discreet-visit-andaluia-with-unwanted-20250210191908-nt.html

1933

Maria Skłodowska-Curie przyjechała do Hiszpanii po raz trzeci w maju 1933 roku jako wiceprzewodnicząca Komisji Współpracy Intelektualnej przy Lidze Narodów.

Maria Skłodowska-Curie w Madrycie na kongresie „Przyszłość kultury” zorganizowanym przez Ligę Narodów w maju 1933 roku. Domena publiczna

Prasa hiszpańska poświęciła wiele uwagi pobytowi Madame Curie w Madrycie.

Portret Uczonej z czasopisma „Espana Medica”, maj 1930, [za:] http://hemerotecadigital.bne.es
Maria Skłodowska-Curie w trakcie wycieczki do farmy „La Zarzuela” w towarzystwie ministra Francisco Morano Zulety i pani Elisy De Los Rios, żony ministra (stoi tyłem), „Ahora” 5 V1933, [za:] http://hemerotecadigital.bne.es
Karykatura Madame Curie, wykonana w trakcie obrad Komisji Stałej Sztuki i Literatury Ligi Narodów, rys. Cristóbal Mauro Arteche, „Cronica” 1933, Nr 184, [za:] http://hemerotecadigital.bne.es