Kategoria: co warto zobaczyć

Historia pewnego zdjęcia

Ewelina Wajs, Tomasz Pospieszny#inspirujemy

W 2021 roku po raz pierwszy opublikowaliśmy w social mediach zestawienie dwóch fotografii: uczestników Konferencji Solvay z 1927 roku i dorocznej konferencji Włoskiego Towarzystwa Fizycznego (Società Italiana di Fisica) z 2017 roku. Powtórzyliśmy tę publikację w 2022 roku.

Przy obu publikacjach reakcje naszych Czytelników były skrajne i bardzo żywiołowe. Powtarzało się pytanie: kim są te kobiety na zdjęciu z 2017 roku? Czy ich dorobek można porównać do dorobku mężczyzn-naukowców z fotografii z 1927 roku?

W tym roku, wraz z publikacją zestawienia tych dwóch zdjęć, postanowiliśmy odpowiedzieć na Państwa pytania.

Uczestnicy Piątego Kongresu Solvaya, 1927. Stoją od lewej: Auguste Piccard, Émile Henriot, Paul Ehrenfest, Edouard Herzen, Théophile de Donder, Erwin Schrödinger, Jules-Émile Verschaffelt, Wolfgang Pauli, Werner Heisenberg, Ralph Fowler, Léon Brillouin. Siedzą (w drugim rzędzie): Peter Debye, Martin Knudsen, William L. Bragg, Hendrik A. Kramers, Paul Dirac, Arthur Compton, Louis de Broglie, Max Born, Niels Bohr. W pierwszym rzędzie: Irving Langmuir, Max Planck, Maria Skłodowska-Curie, Hendrik Lorentz, Albert Einstein, Paul Langevin, Charles E. Guye, Charles T.R. Wilson, Owen W. Richardson. Domena publiczna

 

Ernest Solvay. Domena publiczna

Inicjatorem Kongresów Solvayowskich był belgijski przemysłowiec i pasjonat nauki Ernest Solvay (1838–1922). Był wynalazcą przemysłowej metody otrzymywania węglanu sodu. Jako mecenas nauki zorganizował i sfinansował pierwszy kongres w 1911 roku. Dzięki fundacji rodzinnej powstał Instytut Solvay, a kongresy Solvay odbywają się regularnie. Najbliższa, XXIX Konferencja Fizyczna Solvay, odbędzie się w dniach 19-21 października 2023 roku .

 

V Kongres Solvaya odbył się w październiku 1927 roku (wcześniejsze miały miejsce w latach: 1911, 1913, 1921 i 1924). Mottem przewodnim było hasło Elektrony i fotony.

W Brukseli w 1927 roku spotkali się najznakomitsi ówcześni fizycy z całego świata, aby dyskutować nad niewiele wcześniej sformułowaną teorią kwantową. Czołowymi postaciami byli Albert Einstein i Niels Bohr. Einstein wypowiedział słynne zdanie: Bóg nie gra w kości, na co Niels Bohr odpowiedział: Einstein, przestań mówić Bogu, co ma robić.

17 z 29 uczestników tego kongresu było już lub w niedalekiej przyszłości zostanie noblistami.  Jedyną w gronie uczestników kobietą była Maria Skłodowska-Curie, która jako jedyna zdobyła Nagrodę Nobla w dwóch dziedzinach naukowych: w 1903 roku z fizyki i w 1911 roku z chemii.

 

 

________________

W 2017 roku w Trydencie odbył się 103. Kongres Włoskiego Towarzystwa Fizycznego. Jedną z inicjatyw był panel pt. Kobiety i fizyka. Miał na celu promowanie i podniesienie świadomości znaczenia wielu kobiet, które pracują współcześnie w dziedzinie fizyki we Włoszech. Włoskie Towarzystwo Fizyczne zachęca do rozpowszechniania kobiecych wzorców do naśladowania także w innych dziedzinach naukowych. W 90. rocznicę V Kongresu Solvay członkowie Società Italiana di Fisica postanowili uczcić współczesne kobiety w nauce wyjątkową reinterpretacją znanego zdjęcia. Do wspólnej fotografii pozowało 28 fizyczek i tylko 1 fizyk. Celowo powtórzono układ fotografii z 1927 roku, ale odwrócono proporcje płci. 

Siedzą od lewej w 1. rzędzie: Cinzia Giannini, Anna Di Ciaccio, Guido Tonelli, Monica Colpi, Antigone Marino, Chiara La Tessa, Patrizia Cenci, Luisa Cifarelli, Beatrice Fraboni; w 2. rzędzie: Simonetta Croci, Daniela Calvo, Lidia Strigari, Silvia Picozzi, Alessandra Gugliemetti, Alessandra Rotundi, Angela Bracco, Olivia Levrini, Speranza Falciano; stoją: Elisa Molinari, Marina Cobal, Roberta Ramponi, Francesca Vidotto, Silvana Di Sabatino, Silvia Tavazzi, Nadia Robotti, Clementina Agodi, Edwige Pezzulli, Sara Pirrone, Marta Greselin. Uniwersytet w Trydencie, 14 września 2017. Fot. Giovanni Cavulli.

Zdjęcie opublikowane w 2017 roku przez Włoskie Towarzystwo Fizyczne także wzbudziło wiele kontrowersji. Dlatego oprócz dwóch komunikatów prasowych TUTAJ i TUTAJ  przygotowano także krótkie dossier naukowe wszystkich uczestniczek i uczestnika fotografii

Wszystkie materiały Uniwersytetu w Trydencie i Włoskiego Towarzystwa Fizycznego dostępne są w języku włoskim.

Spotkanie z Karoliną Gruszką i pokaz filmu „Maria Skłodowska-Curie” w reżyserii Marie Noelle

PSNco warto zobaczyć
Materiały prasowe Biblioteki Publicznej w dzielnicy Bielany

Wczorajszy wieczór spędziliśmy w towarzystwie Madame Curie. W ramach cyklu „Aktorki na Bielanach” organizowanym przez Biblioteka Publiczna im. St. Staszica w Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy odbył się pokaz filmu pt. Maria Skłodowska-Curie w reżyserii Marie Noelle z 2016 roku.

xIMG_9998
Pani Karolina Gruszka z książką Tomasza Pospiesznego pt. "Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce", fot. E. Wajs.

Po projekcji na pytania publiczności odpowiadała Pani Karolina Gruszka, odtwórczyni roli Marii Skłodowskiej-Curie.

***

Kiedy Marie Noëlle zadzwoniła do mnie z informacją, że dostałam tę rolę, byłam w Moskwie. Poczułam spontaniczną i głęboką wdzięczność. Potem pojawiło się ogromne poczucie odpowiedzialności oraz wątpliwości, czy na pewno podołam temu zadaniu? Jak bowiem zagrać geniusza, uchwycić taki sposób myślenia, taką wrażliwość? Czy ktoś „zwyczajny” może w ogóle wcielić się w kogoś takiego jak Maria Skłodowska-Curie? Gdy zaczęłam przygotowania do pracy, lęki ustąpiły fascynacji postacią, którą miałam zagrać.

– opowiadała w jednym z wywiadów Karolina Gruszka [https://bit.ly/Gruszka_na_Bielanach]

 

Zrzut ekranu 2020-03-1 o 13.25.26
Po projekcji na pytania publiczności odpowiadała Pani Karolina Gruszka, odtwórczyni roli Marii Skłodowskiej-Curie.

Postać Madame Curie zagrana przez Karolinę Gruszkę jest w naszej opinii jedną z najlepszych filmowych kreacji Uczonej! Akcja filmu nie skupia się tylko na pracy naukowej Marii Skłodowskiej-Curie, ale ukazuje również jej życie prywatne – w tym skomplikowaną relację z Paulem Langevinem.

320170302153951-1024x768
Karolina Gruszka jako Madame Curie i Arieh Worthalter jako Paul Langevin, materiały prasowe dystrybutora Kino Świat.

Rola Marii wykreowana przez Karolinę Gruszkę oraz postać jej siostry Bronisławy, którą zagrała Iza Kuna sprawiają, że obie kobiety stają się zwyczajnie ludzkie.

Iza Kuna w roli Bronisławy Dłuskiej i Karolina Gruszka jako Maria Skłodowska-Curie, 2016, fot. Christian Hartmann, materiały prasowe dystrybutora Kino Świat.
Karolina Gruszka jako Maria Skłodowska-Curie, Charles Berling jako Piotr Curie i Malik Zidi jako Andre Debierne 2016, materiały prasowe dystrybutora Kino Świat.

O innych filmach poświęconych Marii Skłodowskiej-Curie pisaliśmy dla Państwa w felietonie Skłodowska – film w reżyserii Marjane Satrapi.

Filmowe adaptacje biografii Marii Skłodowskiej-Curie

PSNco warto zobaczyć

Już pisaliśmy o filmie biograficznym w reżyserii Marjane Satrapi pt. „Skłodowska”. Z okazji premiery filmu na DVD z polskimi napisami Tomasz Pospieszny na antenie Programu 2 Polskiego Radia opowiadał redaktor Monice Pilch o dotychczasowych ekranizacjach biografii Marii Skłodowskiej-Curie.

Natomiast na naszą opinię o filmie „Skłodowska” zapraszamy TUTAJ.

MSC na znaczkach pocztowych z kolekcji Joanny Schubert — cz. 1. znaczki ze świata

PSNco warto zobaczyć
/ /
Nasza wielka przyjaciółka Pani Joanna Schubert należy do wielbicieli Marii Skłodowskiej-Curie. Od lat zbiera znaczki z całego świata przedstawiające Noblistkę. Stale poszerza swoją kolekcję znaczków i zajmująco o niej opowiada. Fascynację znaczkami pocztowymi wyniosła z rodzinnego domu, gdyż jej ojciec pracował na poczcie. Bohaterką swoich zbiorów uczyniła Madame Curie, której postać podziwia nie tylko ona, ale także cała jej rodzina. Jak sama mówi: Maria towarzyszy nam na co dzień.
/ /
Fragment kolekcji znaczków Joanny Schubert
Na naszą prośbę Pani Joanna dokonała wyboru kilku znaczków ze swojej kolekcji i opowiedziała nam o nich.
***
Z europejskich zbiorów najbardziej lubię belgijski znaczek z Marią, będący częścią projektu Podróż przez XX wiek na 80 znaczkach. Pojedynczy znaczek jest super, ale jeszcze fajniej prezentuje się w arkuszu, z którego pochodzi.
   
_________
Jako fanka Bałkanów mam słabość do serbskiego znaczka (ach, ta pisownia: „Kiri”) wydanego w 2017 roku  z okazji 150. rocznicy urodzin MSC, w serii ze znaczkiem, na którym widnieje Kosta Stojanovic, serbski matematyk urodzony w tym samym roku co Maria.
_________
Moje zbiory obejmują także kurioza, których przykładem jest rumuński znaczek.  Maria „robi” na nim za Stefanię Maracineanu i przypisuje się jej „stefaniowe” daty narodzin i śmierci oraz badania nad deszczem.
_________
Najwięcej znaczków z Marią pochodzi z francuskojęzycznych byłych kolonii afrykańskich. Są wśród nich sympatyczne okazy (jak np znaczek z Madagaskaru), ale i maszkarki  (jak te z Konga, z motylkiem i kocurkiem).
_________
Specjalnie dla Profesora [Tomasza Pospiesznego] jest znaczek z Mali, na którym Maria wygląda jak upiór, ale za to jest w doborowym towarzystwie Lise Meitner.
_________
Amerykę południową reprezentuje jeden z moich pierwszych nabytków z daleka – tym razem za Marię robi aktorka Susan Marie Frontczak, którą omyłkowo wstawiono na maryjne znaczki w kilku krajach.
_________
Z Azji podsyłam znaczek z Kirgistanu, który wędrował do mnie 3,5 miesiąca, a Maria wygląda na nim, jakby tę podróż odbyła na piechotę…
_________
…oraz jedyny filatelistyczny fant, jaki udało mi się upolować z Japonii. Spodziewałam się, że kraj ten będzie obfitował w znaczki maryjne, ale okazało się, że podziw Japończyków dla Marii nie przejawia się w filatelistyce. Mam za to piękny japoński stempel pocztowy przedstawiający dwa polskie znaczki z 1967 roku (Maria i pomnik Marii w Warszawie przy ulicy Wawelskiej) w 20.  rocznicę ich wydania.
***

Z wakacyjnego szlaku — Włocławek

PSNco warto zobaczyć

 

Poszłam wczoraj na samotny spacer w stronę Wisły. Rzeka leniwie toczy w szerokim łożysku swe wody, które z bliska wydają się mętne, lecz w dali błękitnieją odblaskami nieba. Urocze ławice piasku, rzucone tu i ówdzie, złocą się w promieniach słońca kapryśnymi skrętami kierując bieg fal. Wzdłuż brzegu tych mielizn olśniewająco jasne pasy znaczą granice głębi. Czuję nieodpartą potrzebę błądzenia po owych plażach, świetlistych, przecudnych. Przyznaję zresztą, że ten wygląd mojej rzeki nie przypomina bynajmniej wyglądu szanujących się rzek spławnych! I że trzeba będzie kiedyś ograniczyć trochę tę fantazję – z uszczerbkiem dla jej piękna. Jest jedna piosenka krakowska, która mówi, że czar tych polskich wód jest tak wielki, iż kto je raz pokochał, nie zapomni ich do grobu. Co do mnie te słowa są całkiem prawdziwe. Ta rzeka ma dla mnie powab, którego istoty nawet pojąć nie potrafię.

Fragment listu Marii Skłodowskiej-Curie do córki Ewy, 1932, [za:] E. Curie, Maria Curie, WN PWN, Warszawa 1997, s. 353.

 

W trakcie wakacyjnych podróży po Polsce postanowiliśmy odwiedzić Włocławek. W mieście tym, dzięki inicjatywie uczniów i absolwentów Zespołu Szkół Chemicznych im. Marii Skłodowskiej-Curie, w listopadzie 2019 roku przed budynkiem szkoły stanęła wyjątkowa ławeczka. Siedzi na niej Noblistka.

 

 

W prawej ręce Uczona trzyma medal noblowski (warto zwrócić uwagę na precyzję i dokładność odwzorowania medalu). Autorem  i realizatorem projektu jest krakowski rzeźbiarz Karol Badyna.

 

 

Nie bez znaczenia jest umiejscowienie ławeczki — stoi ona bowiem przy Zespole Szkół Chemicznych, a więc bliskim sercu Marii Skłodowskiej-Curie uczniom i naukom ścisłym. Co znamienne, zaledwie kilkadziesiąt metrów przed pomnikiem płynie ukochana rzeka Uczonej – Wisła.

 

 

 

W Polsce istnieje kilka pomników Marii Skłodowskiej-Curie (nie wliczamy w to licznych popiersi), jednakże jest to jedyna ławeczka Uczonej. Uczniom, nauczycielom oraz dyrekcji Zespołu Szkół Chemicznych im. Marii Skłodowskiej-Curie we Włocławku gratulujemy pomysłu i inicjatywy.

Fotografie: Piękniejsza Strona Nauki

 

The Land Of My Mother

Ewelina Wajs, Tomasz Pospiesznyco warto zobaczyć

Szanowni Państwo,

w trudnych dniach epidemii, kiedy spędzamy czas na zdalnej pracy, czytaniu książek, słuchaniu muzyki oraz oglądaniu filmów zachęcamy Państwa do obejrzenia archiwalnego filmu. Ewa Curie – najmłodsza córka najwybitniejszej uczonej wszech czasów Marii Skłodowskiej-Curie – opowiada historię ukochanego kraju swojej matki.

Film, wyreżyserowany przez Romualda Gantkowskiego, powstał w latach 1942–1943 roku w Nowym Jorku i przez pół wieku uchodził za zaginiony. Starania Polonii kanadyjskiej sprawiły, że został odnaleziony i dziś mogą Państwo zobaczyć Polskę oczyma Ewy Curie.

Film jest w języku angielskim. Kliknięcie w grafikę powoduje przeniesienie do kanału Ambasady RP w Kanadzie w serwisie youtube.

Do grafiki wykorzystaliśmy fotografię Ewy Curie z gazety New York Times.