W piątek 7 grudnia na zaproszenie Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, w Filii Nr 8, odbył się wykład dra hab. Tomasza Pospiesznego zatytułowany Maria Skłodowska-Curie. Historia największej polskiej uczonej.
Serdecznie dziękujemy Bibliotece Raczyńskich za zorganizowanie wykładu.
Autorem fotografii jest Pan Tomasz Skrzydło.
Medycyna moja idzie daleko lepiej, niż się spodziewałam, ze względu na obcy język i uprzedzenia do kobiet. Mam zajęcie użyteczne, które mi we wszelkich warunkach będzie uprzyjemniać życie. Przyjemnie pomyśleć, że się coś na świecie będzie robić, zamiast odpoczywać z założonemi rękami.
(Bronisława Dłuska)
Bronisława ze Skłodowskich Dłuska to starsza siostra Marii Skłodowskiej-Curie. Była urodzoną organizatorką i w życiu i w pracy. Działała w niezliczonej ilości stowarzyszeń i komitetów. Mawiano , że drzemie w niej energia atomowa. Przez większość życia pozostawała w cieniu genialnej siostry i swojego męża, co wcale jej nie przeszkadzało.
Ewelina Wajs-Baryła
Mieliśmy dzisiaj zaszczyt uczestniczyć w wydarzeniu geocachingowym „Ich Marie”. To zupełnie nowe doświadczenie, w które zaangażowała nas Bożena Kubiak – CopernicusHigh. Zaczęliśmy wykładem o dwóch Madonnach: Radowej i Cebulowej, a skończyliśmy oglądaniem autorskiego egzemplarza książki Marii Goeppert-Mayer z jej odręcznymi notatkami. Bardzo serdecznie dziękujemy za zaproszenie i liczymy na powtórkę już wkrótce.
Weekend spędziliśmy na stoisku Centralnej Biblioteki Rolniczej w Warszawie na Narodowej Wystawie Rolniczej w Poznaniu. W zorganizowanym laboratorium Marii Skłodowskiej-Curie pokazywaliśmy proste doświadczenia chemiczne, które zjawiskowo wykonała mgr Marta Pakiet — doktorantka Pracowni Chemii Mikrobiocydów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Mali i duzi widzowie naszych pokazów mogli zobaczyć m.in. jak powstaje „sztuczna krew” na potrzeby filmowe albo jak efektowny jest ciekły azot. W rolę Marii Skłodowskiej-Curie brawurowo wcieliła się Pani Aleksandra Szymańska, a suknię uszył Pan Daniel Kamiński — oboje z warszawskiej Centralnej Biblioteki Rolniczej.
Maria Skłodowska-Curie w oficynie Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, przy ulicy Krakowskie Przedmieście 66, pod opieką swojego kuzyna Jerzego Boguskiego stawiała pierwsze kroki w laboratorium chemicznym i fizycznym. Dzisiaj w tym miejscu znajduje się Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego (CBR).
Serdecznie dziękujemy zespołowi Centralnej Biblioteki Rolniczej za zaproszenie i owocną współpracę!
Gdyby żyła, obchodziłaby dzisiaj 142 urodziny. Matematyczka i fizyczka. Uczona, której sylwetkę warto poznać.
Tatiana Aleksiejewna Afanasjewa-Ehrenfest przyszła na świat 19 listopada 1876 roku w Kijowie. Jej ojcem był główny inżynier Cesarskich Kolei Alexander Afanasjew. Zmarł on kiedy Tatiana była jeszcze mała, dlatego przeprowadziła się do Petersburga, aby zamieszkać z ciotką Sonią i wujkiem Piotrem Afanasjewami. Tam też rozpoczęła naukę w żeńskim kolegium pedagogicznym. W roku 1902 przeniosła się na Uniwersytet w Getyndze, gdzie kontynuowała naukę pod kierunkiem dwóch wybitnych matematyków epoki: Felixa Kleina i Davida Hilberta.
Tatiana i Paul ściśle współpracowali. Szczególnie interesowała ich mechanika statystyczna. W 1911 roku opublikowali wspólnie artykuł w Niemieckiej Encyklopedii Nauk Matematycznych. Tatiana publikowała także samodzielnie z zakresu prawdopodobieństwa, entropi, a także sposobów nauczania geometrii dzieci.
W 1931 roku Paul nawiązał romans z Nelly Posthumus Meyjes (1888–1971). Tatiana wiedziała o tym związku. Latem 1932 roku złożyła wniosek o rozwód. Jednak w wyniku próśb Paula wycofała wniosek w momencie, w którym postępowanie rozwodowe było już w pełni. Jej jedynym warunkiem było, aby Paul zakończył relację z Nelly. Uczony zgodził się, ale wraz z upływem miesięcy i pogarszaniem się jego depresji coraz trudniej było mu pozostać przy tym przedsięwzięciu. W końcu się poddał i w lipcu 1933 roku wystąpił o rozwód. Wynikiem depresji uczonego była tragedia – 25 września 1933 roku strzelił w głowę Wasyla, a następnie w swoją. Uczony poniósł śmierć na miejscu, Wasyl umarł po kilku godzinach. Tatiana przeżyła dramatycznie stratę syna i męża. W 1939 roku dotknęła uczoną kolejna tragedia – jej najstarszy syn Paul został zabity przez lawinę podczas jazdy na nartach w Alpach francuskich. Mimo dramatycznych przeżyć Tatiana pozostała pogodną i kochającą życie kobietą. Cieszyły ją sukcesy córki Tatiany, która poszła w jej ślady i została znaną matematyczką.
Tatiana Ehrenfest zmarła w wieki osiemdziesięciu ośmiu lat.
Bibliografia:
P. Huijnen, A. J. Kox, Paul Ehrenfest’s Rough Road to Leiden: A Physicist’s Search for a Position, 1904–1912, Physics in Perspective, 2007, nr 9, ss. 186–211
J. Klein, Paul Ehrenfest. The Making of a Theoretical Physicist, North-Holland Amsterdam, Elsevier Science Publishers B.V., 1970.
Wybraliśmy pięć najbardziej wartościowych książek poświęconych sylwetce Lise Meitner, które chcemy Wam polecić wraz z krótkimi opisami i naszą – subiektywną – oceną.
Zapraszamy do lektury!
Ruth Lewin Sime, Lise Meitner. A Life in Physics, University of California Press, Berkeley and Los Angeles, California, 1996.
Pierwsza i najlepsza jak dotąd biografia uczonej. Doskonale udokumentowana, niezwykle obszerna stanowi materiał wyjściowy dla każdego biografa uczonej. Profesor Sime poświęciła wiele uwagi i czasu analizując życie prywatne, zawodowe oraz postawy innych uczonych wpływających na życie uczonej. Doskonale zebrana bibliografia (5/5).
Patricia Rife, Lise Meitner and the Dawn of the Nuclear Age, Birkhäuser, Boston, 1999.
Biografia w dużej mierze bazująca na pracy prof. Sime. Zawiera kilka nowych wątków jednak zarówno językowo jak i historycznie ustępuje książce Sime (4/5).
Tomasz Pospieszny, Zapomniany geniusz. Lise Meitner – pierwsza dama fizyki jądrowej, Novae Res, Gdynia 2016.
Pierwsza biografia uczonej w języku polskim. Oparta na bogatym materiale źródłowym jest niewątpliwie godna uwagi i pozwala rodzimemu czytelnikowi poznać losy tej niezwykłej kobiety (5/5).
David Rennert, Tanja Traxler, Lise Meitner, Pionierin des Atomzeitalters, Residenz Verlag, Salzburg–Wien, 2018.
Najnowsza biografia uczonej. Zawiera doskonały opis historii nominacji Lise Meitner do Nagrody Nobla. Książka niewątpliwie warta przeczytania (5/5).
Tom Weston, Fission, tom weston media, USA, 2001.
Jest to pierwsza powieść opowiadająca o życiu Lise Meitner i historii odkrycia rozszczepienia jądra atomowego. Zawiera przejmujące dialogi, które mogły mieć miejsce w rzeczywistości. Napisana jasnym i lekkim językiem. Warto przeczytać (5/5).
Wierzę, że wszyscy młodzi ludzie zastanawiają się, jak ułożyć sobie życie; Gdy ja się zastanawiałam, zawsze dochodziłam do wniosku, że życie nie musi być łatwe, byle tylko nie było puste. I to życzenie zostało spełnione.
(Lise Meitner)
Lise Meitner urodziła się równo 140 lat temu. Jest drugą po Marii Skłodowskiej-Curie kobietą, która w fizyce i chemii jądrowej osiągnęła status międzynarodowego specjalisty. Niestety pozostaje znana jedynie wąskiemu gronu historyków nauki. Urodziła się 17 listopada 1878 roku (według rejestru urodzeń żydowskiej społeczności Wiednia), natomiast po przejściu na protestantyzm w 1908 roku uczona obchodziła urodziny 7 listopada. Była niezwykle skromną, a jednocześnie genialną kobietą. W jej życiu wydarzyło się kilka niezwykłych rzeczy:
16 listopada odebraliśmy z drukarni nakład 200 egzemplarzy książki Eweliny Wajs-Baryły Bronisława Dłuska – doktor wszech nauk medycznych. Jest to pierwsza pozycja książkowa, która ukazała się pod patronatem Piękniejszej Strony Nauki.
Mimo, że od śmierci Bronisławy Dłuskiej minie wkrótce 80 lat, nie doczekała się własnego biogramu w Polskim Słowniku Biograficznym. Wielka to szkoda, bo była osobą niezwykłą! Była kobietą czynu – nużyły ją zebrania i jałowe dyskusje – wolała działać. Wszelkie przeszkody jakie napotykała w swej pracy społecznej zdawały się wyzwalać w Niej jeszcze większe pokłady energii. Gdziekolwiek się znalazła – nie ważne czy to Warszawa, czy Paryż, czy Zakopane – od razu włączała się w wir pracy społecznej, działała w niezliczonej ilości komitetów i wszędzie była zaskakująco skuteczna. Jako nastolatka prowadziła dom po śmierci matki, stworzyła jeden z pierwszych gabinetów ginekologicznych w Paryżu, razem z mężem zbudowała od podstaw nowoczesne sanatorium dla chorych na gruźlicę w Kościelisku, wreszcie była też właściwą twórczynią Instytutu Radowego
w Warszawie, przyczyniając się do spełnienia marzenia Marii Skłodowskiej-Curie.Liczba stron:
56ISBN:
978-83-952462-1-0Rok wydania:
2018
Oto my „urodzeni w niewoli, okuci w powiciu” oglądamy to odbudowanie naszego kraju, o którem marzyliśmy, myśląc, że może dzieciom naszym los pozwoli tej chwili dożyć.
Żyłam wciąż nadzieją, aczkolwiek nie bardzo wierzyłam w jej spełnienie, ażeby ujrzeć na własne oczy naprawienia niesprawiedliwości wyrządzonej mojej ojczyźnie i krzywdy, która rozdzieliła jej ziemie i ludność pomiędzy wrogów, i trzymała w niewoli od ponad wieku. Było to zasłużone odrodzenie polskiego narodu, który nigdy nie zapomniał o swej chlubnej przeszłości, mimo długiego, prawie beznadziejnego ucisku. To marzenie, choć drogie sercu, zdawało się bardzo trudne w realizacji, stało się jednak rzeczywistością wskutek burzy, która rozszalała się nad Europą. W zmienionych już okolicznościach pojechałam do Warszawy, aby po długiej rozłące zobaczyć się z rodziną i odwiedzić wolną stolicę Polski.
(Maria Skłodowska-Curie)
Dzisiaj ogłoszono wyniki plebiscytu tygodnika „Wysokie Obcasy” na Polkę Stulecia. Laureatką dzięki głosom czytelników została Maria Skłodowska-Curie. Dwukrotna Noblistka i bez wątpienia największa polska uczona! Tutaj zgromadziliśmy dla Was garść ciekawostek o Laureatce.
