Wierzę, że wszyscy młodzi ludzie zastanawiają się, jak ułożyć sobie życie; Gdy ja się zastanawiałam, zawsze dochodziłam do wniosku, że życie nie musi być łatwe, byle tylko nie było puste. I to życzenie zostało spełnione.
(Lise Meitner)
Lise Meitner urodziła się równo 140 lat temu. Jest drugą po Marii Skłodowskiej-Curie kobietą, która w fizyce i chemii jądrowej osiągnęła status międzynarodowego specjalisty. Niestety pozostaje znana jedynie wąskiemu gronu historyków nauki. Urodziła się 17 listopada 1878 roku (według rejestru urodzeń żydowskiej społeczności Wiednia), natomiast po przejściu na protestantyzm w 1908 roku uczona obchodziła urodziny 7 listopada. Była niezwykle skromną, a jednocześnie genialną kobietą. W jej życiu wydarzyło się kilka niezwykłych rzeczy:
- była drugą kobietą na Uniwersytecie Wiedeńskim z tytułem doktora fizyki;
- była drugą kobietą, która odkryła promieniotwórczy pierwiastek – protaktyn;
- poszukując protaktynu w pechblendzie mówiła o nim Abrakadabra;
- Stefan Meyer uważał, że odkryty przez nią pierwiastek powinien nazywać się Lisonium, Lisottonium lub Lisotto – od imienia uczonej;
- odkryła odrzut jądra atomowego;
- wspólnie z Hahnem odkryła kilka naturalnych izotopów promieniotwórczych;
- badała właściwości fizyczne substancji promieniotwórczych;
- była specjalistką w badaniu promieniowania beta – wyznaczyła między innymi rozkład energii promieniowania beta, porównała promieniowanie beta i gamma;
- odkryła zjawisko Augera;
- jako pierwsza prawidłowo zinterpretowała rozszczepienie jądra atomowego, obliczyła energię wyzwalaną w tym procesie oraz przewidziała łańcuchową reakcję jądrową;
- Albert Einstein mawiał o niej, że jest naszą Madame Curie i to bardziej utalentowaną niż Madame Curie;
- James Chadwick uważał, że mogłaby odkryć neutron;
- była zwolenniczką istnienia neutrina elektronowego;
- do berlińskiego laboratorium położonego w piwnicach Instytutu Chemii, mogła wchodzić tylko tylnym wejściem, nie wolno jej było nawet korzystać z toalety;
- była czterdzieści osiem razy nominowana do Nagrody Nobla lecz nigdy jej nie otrzymała;
- podczas pierwszej wojny światowej pracowała jako pielęgniarka i pomoc radiologiczna w polowych szpitalach wojskowych;
- była pierwszą kobietą profesorem w Berlinie;
- w 1946 roku została Kobietą Roku w USA;
- była namiętną palaczką papierosów;
- uwielbiała kawę;
- kochała muzykę – szczególnie Brahmsa;
- jako Żydówka musiała uciekać z Niemiec przez Holandię, Danię do Szwecji;
- nie chciała brać udziału w projekcie Manhattan;
- pierwiastek 109 nosi jej nazwisko;
- uwielbiała wędrówki po górach;
- miała prawo do nauczania języka francuskiego;
- przyjaźniła się z Maxem Planckiem, Nielsem Bohrem i Jamesem Franckiem;
- redagowała artykuły do encyklopedii;
- była matką chrzestną syna Hahnów;
- nigdy nie wyszła za mąż i nie miała własnych dzieci;
- była niezwykle związana z siostrzeńcem – Ottonem Robertem Frischem;
- tytuł jej wykładu habilitacyjnego brzmiał – O znaczeniu promieniotwórczości dla promieni kosmicznych. Wydawnictwo akademickie ogłosiło, że wykład będzie miał tytuł O znaczeniu promieniotwórczości dla promieni kosmetycznych;
- studenci i doktoranci traktowali ją jak matkę;
- dla wielu podopiecznych była Tante Lise;
- starała się o staż w laboratorium Marii Curie, ale została odrzucona. Jak twierdziła później: nigdy nie żałowałam tej decyzji;
- otrzymała między innymi Nagrodę Enrico Fermiego, Nagrodę Ottona Hahna, Nagrodę Ellen Richards, Nagrodę Liebena, Nagrodę Leibniza, Medal Maxa Plancka, Medal Dorothei Schlözer, Medal Wilhelma Exnera, Order „Pour le Mérite”.
